لیست کامل دستگاه های Real Time PCR

Real Time PCR (qPCR)؛ فناوری پیشرفته برای تشخیص دقیق در ژنتیک و پزشکی

متا دیسکریپشن:
دستگاه Real Time PCR (qPCR) یکی از پیشرفته‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی برای تشخیص مولکولی و آنالیز بیان ژن است. در این مقاله با اصول عملکرد، کاربردها و اهمیت بالینی آن آشنا شوید. برای خرید تجهیزات استاندارد به رستا ژن البرز مراجعه کنید.


مقدمه

در دنیای امروز، تشخیص سریع و دقیق بیماری‌ها یکی از مهم‌ترین چالش‌های پزشکی و پژوهش است. فناوری‌های ژنتیکی پیشرفته مانند Real Time PCR (qPCR)، انقلابی در حوزه‌ی تشخیص مولکولی ایجاد کرده‌اند.

این تکنیک با فراهم کردن امکان تکثیر و اندازه‌گیری همزمان DNA یا RNA در یک واکنش، نه‌تنها زمان آزمایش را کاهش داده، بلکه دقت نتایج را نیز به شکل چشمگیری افزایش داده است.


Real Time PCR چیست؟

Real Time PCR که با نام qPCR (Quantitative PCR) نیز شناخته می‌شود، یک روش پیشرفته از PCR کلاسیک است.

در این فناوری، تکثیر DNA یا cDNA به صورت بلادرنگ (Real Time) و در هر سیکل توسط دستگاه ثبت و تحلیل می‌شود. برخلاف PCR معمولی که تنها نتیجه‌ی نهایی قابل مشاهده است، در qPCR روند تکثیر از ابتدا تا انتها قابل پایش است.


اصول عملکرد Real Time PCR

فرآیند qPCR بر پایه همان مراحل PCR معمولی است:

  1. Denaturation (واگشایی DNA): رشته‌های دوگانه جدا می‌شوند.

  2. Annealing (اتصال پرایمر): پرایمرها به توالی هدف متصل می‌شوند.

  3. Extension (گسترش): DNA پلیمراز رشته جدید را سنتز می‌کند.

تفاوت اصلی در استفاده از فلوروفورهای اختصاصی است که در هر سیکل سیگنال نوری تولید می‌کنند. دستگاه Real Time PCR این سیگنال‌ها را دریافت کرده و منحنی تکثیر را نمایش می‌دهد.


انواع روش‌های Real Time PCR

۱. SYBR Green

در این روش رنگ فلورسنت به DNA دو رشته‌ای متصل می‌شود. مزایا: ساده و مقرون‌به‌صرفه. محدودیت: احتمال اتصال غیراختصاصی.

۲. TaqMan Probe

از پروب‌های فلورسانس-کواچر استفاده می‌کند که اختصاصیت بسیار بالایی دارند. این روش برای تشخیص‌های بالینی ایده‌آل است.

۳. Molecular Beacons

پروب‌هایی با ساختار لوپ-استم که در حضور DNA هدف سیگنال فلورسنت آزاد می‌کنند.

۴. Scorpion Probes

ترکیبی از پرایمر و پروب؛ سرعت بالا و حساسیت قابل توجه.


تجهیزات مورد نیاز برای Real Time PCR

  1. دستگاه Real Time PCR
    قلب اصلی این فناوری است. دستگاه‌های مدرن امکان ثبت و تحلیل همزمان صدها نمونه را دارند.
    ➡️ برای مشاهده انواع تجهیزات PCR به Thermal Cycler رستا ژن البرز مراجعه کنید.

  2. Micro Pipette
    برای انتقال دقیق حجم‌های میکرولیتر در واکنش‌های qPCR ضروری است.
    ➡️ مقاله‌ی Micro Pipette در رستا ژن البرز را بخوانید.

  3. Heater Block
    برای آماده‌سازی آنزیم‌ها و واکنش‌ها قبل از قرارگیری در دستگاه استفاده می‌شود.

  4. Micro Spin & Centrifuges
    برای ته‌نشینی مواد و اطمینان از یکنواخت بودن واکنش.
    ➡️ مقاله‌ی Micro Spin & Centrifuges را ببینید.

  5. مواد مصرفی

  • لوله‌های PCR و Eppendorf

  • کیت‌های استخراج DNA و RNA

  • پرایمر و پروب اختصاصی


کاربردهای Real Time PCR در پزشکی و ژنتیک

۱. تشخیص بیماری‌های عفونی

  • شناسایی ویروس‌ها: HIV، HBV، HCV، SARS-CoV-2

  • تشخیص باکتری‌ها مانند مایکوپلاسما یا مایکوباکتریوم توبرکلوزیس

۲. تحقیقات سرطان

qPCR برای بررسی بیان ژن‌های سرطانی و تعیین پروفایل ژنتیکی تومورها استفاده می‌شود.

۳. ژنتیک مولکولی

  • تشخیص جهش‌های ژنی

  • غربالگری بیماری‌های ارثی

  • شناسایی پلی‌مورفیسم‌ها (SNPs)

۴. پزشکی شخصی‌سازی‌شده (Personalized Medicine)

با بررسی بیان ژن‌ها، می‌توان درمان‌ها را برای هر بیمار به‌صورت اختصاصی طراحی کرد.

۵. بیولوژی سلولی و مولکولی

  • آنالیز بیان ژن‌ها

  • بررسی RNAهای کوچک مانند miRNA

  • مطالعه مسیرهای سیگنالی سلولی


مزایای Real Time PCR نسبت به PCR معمولی

  • سرعت بالاتر: زمان آزمایش کوتاه‌تر

  • دقت بیشتر: کاهش نتایج مثبت یا منفی کاذب

  • کمّی‌سازی: امکان تعیین تعداد کپی DNA

  • حساسیت بالا: تشخیص چند نسخه DNA در نمونه

  • کاربرد بالینی گسترده: از عفونت‌ها تا سرطان


چالش‌ها و محدودیت‌ها

  1. هزینه بالای دستگاه‌ها و کیت‌ها

  2. نیاز به پرایمرها و پروب‌های اختصاصی

  3. حساسیت به آلودگی محیطی

  4. نیاز به متخصص آموزش‌دیده


Real Time PCR در دوران پاندمی کرونا

در بحران COVID-19، این فناوری به استاندارد طلایی (Gold Standard) برای تشخیص ویروس SARS-CoV-2 تبدیل شد. دقت و سرعت بالای آن کمک کرد تا آزمایشگاه‌ها در سراسر جهان بتوانند میلیون‌ها نمونه را بررسی کنند.


آینده‌ی Real Time PCR

  • اتوماسیون کامل با ربات‌های آزمایشگاهی

  • یکپارچگی با سیستم‌های دیجیتال و هوش مصنوعی

  • کوچک‌سازی دستگاه‌ها برای استفاده در کلینیک‌ها و حتی خانه‌ها

  • توسعه کیت‌های چندگانه (Multiplex qPCR) برای تشخیص همزمان چند بیماری


نکات مهم در انتخاب دستگاه Real Time PCR

  • تعداد نمونه‌ها (Throughput): تک‌ماژول یا چندماژول

  • قابلیت Multiplexing: توانایی شناسایی چند هدف در یک واکنش

  • دقت اپتیکال: کیفیت سیستم فلورسانس

  • نرم‌افزار تحلیلی: امکانات تحلیل داده و رسم منحنی‌های استاندارد

  • گارانتی و خدمات پس از فروش: اهمیت بالایی در تحقیقات و پزشکی بالینی دارد

➡️ برای مشاوره در انتخاب دستگاه‌های qPCR می‌توانید به رستا ژن البرز مراجعه کنید.


جمع‌بندی

Real Time PCR (qPCR) یکی از پیشرفته‌ترین و ضروری‌ترین فناوری‌ها در پزشکی و ژنتیک امروز است.

این تکنیک با فراهم‌کردن تشخیص سریع، دقیق و کمی، ابزاری بی‌بدیل برای پزشکان و پژوهشگران محسوب می‌شود. از تشخیص بیماری‌های عفونی تا پژوهش‌های سرطان و پزشکی شخصی‌سازی‌شده، نقش Real Time PCR غیرقابل جایگزین است.

اگر قصد تجهیز آزمایشگاه خود به دستگاه‌های Real Time PCR و تجهیزات جانبی آن را دارید، پیشنهاد می‌کنیم به رستا ژن البرز مراجعه کنید. این مجموعه با ارائه محصولات استاندارد و مشاوره تخصصی، بهترین همراه شما در مسیر تحقیقات پزشکی و تشخیص‌های بالینی خواهد بود.